Mezopotamya mitolojisinde tufan olayı ve semavi dinlerdeki karşılığı The flood event in Mesopotamian mythology and its equivalent in heavenly religions

ÖMER YİKİTLER / 2022 - Türkçe - Yüksek Lisans

Tufan olayı, bütün insanlığın ilgisini çekmiş bir konudur. Özellikle bu olayla ilgili olarak semavi dinlerin kutsal kitaplarındaki anlatımlarla arkeolojik çalışmalar sonucunda ortaya çıkan çivi yazılı eserlerde geçen anlatımların büyük oranda örtüşmesi, söz konusu ilgiyi daha da arttırmıştır. Ağırlıklı olarak Mezopotamya uygarlıklarında olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde tufan olayı mitolojik destanlara konu olmuştur. Söz konusu destanlar, tufanın nerede meydana geldiği, geminin nereye konduğu, hangi dönemde olduğu ve evrensel ya da yöresel olup olmadığı hakkında farklı görüşler barındırmaktadır. Ancak onlardaki ana tema ve tufanın meydana geliş şekli genel olarak birbiriyle örtüşmektedir. Tufan olayı, semavi dinlerin kutsal kitapları olan Kitab-ı Mukaddes ve Kur'an'da da Nuh olayı olarak anlatılmaktadır. Çalışmamızda, Mezopotamya uygarlıklarında destansı bir hikâye olarak yerini almış tufan olayının, İlahi dinlerde Nuh Tufanı olarak anlatılan olayla bağlantısını ortaya koymaya çalıştık. Bu doğrultuda, Mezopotamya bölgesini, coğrafik, tarihi ve sosyo-kültürel açıdan ele alarak, özellikle Mezopotamya bölgesinde ortaya çıkan mitolojik anlatımları ve inanç biçimlerini ele alarak tufan olayının ana hatlarını belirledik. Böylece mitolojilerle inançlar arasındaki ilişkiyi belirlemeye çalıştık. Ayrıca kaynakları açısından Mezopotamya uygarlıklarında geçen tufan olayı ile İlahi kitaplarda yer alan Nuh Tufanının örtüşen yönlerini ve farklılıklarını tespit etmeye çalıştık. Anahtar Kelimeler: Arkeoloji, Mitoloji, Mezopotamya, İlahi Dinler, Tufan.


The Flood event is a subject that has attracted the attention of all humanity. In particular, the fact that the narratives in the holy books of divine religions and the narratives in the cuneiform works found in archaeological studies largely overlapped increased the interest in this event even more. The Flood event has been part of mythological epics in many parts of the world, mainly in Mesopotamian civilizations. The relevant epics differ about where the flood occurred, where the ship was placed, in what period it happened, and whether it was universal or local. Nonetheless, the main theme in them and the way the flood occurred generally overlap with each other. The Flood event is also described as Noah's Flood in the Bible and the Qur'an, which are the holy books of divine religions. In our study, we tried to reveal the connection between the Flood event known as an epic story in Mesopotamian civilizations, and the Flood event known as Noah's Flood in divine religions. In this regard, we have determined the outline of the Flood event by examining the Mesopotamian region geographically, historically and socioculturally, especially by examining the mythological narratives and belief forms that emerged in the Mesopotamian region. By doing this, we tried to determine the relationship between mythologies and beliefs. In addition, we tried to determine the overlapping aspects of and the differences between the Flood event in Mesopotamian civilizations and Noah's Flood in the divine books in terms of their sources. Keywords: Archaeology, Mythology, Mesopotamia, Divine Religions, Flood.